Những ngày này, nông dân các xã vùng cao của tỉnh Lào Cai đang thực hiện đồng thời ba việc quan trọng của nhà nông, đó là thu hoạch lúa mùa, trồng cây vụ Đông và chuẩn bị thức ăn, gia cố chuồng trại để phòng chống rét cho gia súc. Không còn tâm lý chủ quan, "được chăng hay chớ" như nhiều năm trước, nhờ sự vào cuộc tuyên truyền và hỗ trợ thực tế từ chính quyền các địa phương, ý thức chủ động bảo vệ gia súc của mình khi mùa rét đến của nông dân Lào Cai đã thực sự trở thành nề nếp với những phương án chủ động và sáng tạo.

Để bảo vệ "đầu cơ nghiệp", chính quyền và nhà nông Lào Cai đã và đang vận dụng nhiều cách làm hay và linh hoạt giữ ấm cho gia súc trong mùa đông. Đến thôn Làng Kim, xã Quang Kim huyện Bát Xát - địa phưương dẫn đầu về tiến độ xây dưựng nông thôn mới (NTM), nhiều người không khỏi ấn tượng trước dãy chuồng trại gia súc tập trung được xây dựng kiên cố gần đường giao thông. Ngay trước chuồng là bờ ruộng với những luống ngô dày, đằng sau chuồng là những thảm cỏ voi xanh mướt mắt. Ông Lù Văn Tải vừa cắt đám cỏ voi ngay sau chuồng gia súc nhà mình vừa phấn khởi chia sẻ: "Thưc hiện phong trào 3 sạch trong xây dựng nôn thôn mới, từ năm 2010, gia đình tôi đã thực hiện chủ trương di dời chuồng trại gia súc ra xa nhà, xây dựng kiên cố, tránh được mùi hôi. 

xây dựng chuồng trại mới

Dãy chuồng này là sản phẩm của chủ trương nhà nước và nhân dân cùng làm vì mục tiêu chung là xóa bỏ thói quen nuôi nhốt gia súc quanh nhà gây mất vệ sinh. Chủ tịch Hội nông dân xã Quang Kim ông Nông Văn Tính, cho biết, chính quyền xã hỗ trợ người dân kè đất tạo mặt bằng và cung cấp cát, xi măng... xây chuồng trại, người dân đóng góp ngày công. Mỗi ô chuồng gia súc đủ từ 2-3 con trâu, bò, được ngăn thành 2 tầng, thống nhất về kích cỡ. Tầng trên để thức ăn, tầng dưới nuôi nhốt gia súc, thuận tiện cho việc theo dõi, chăm sóc sức khỏe đàn gia súc. Chất thải gia súc được các gia đình ủ hoai để làm phân bón.

Ông Châu Văn Chung, Phó Chủ tịch UBND xã Quang Kim cho biết, việc bảo đảm thức ăn và phòng bệnh cho đàn gia súc đặc biệt kiên cố hóa chuồng trại trong mùa đông là nhiệm vụ trọng tâm được xã ưu tiên thực hiện hằng năm, vận động nhân dân chủ động trồng cỏ, hướng dẫn bà con tận dụng những phụ phẩm nông nghiệp như: rơm, thân cây ngô, bi ngô dự trữ từ đầu mùa, đảm bảo gia súc chết đói, chết rét trong mùa đông.

Ngoài mô hình "chuồng trại tập trung" như ở Quang Kim, mô hình "Một chuồng nuôi nhốt, một kho rơm" đã và đang được thực hiện phổ biến tại Lào Cai vài năm trở lại đây và cho thấy hiệu quả phòng chống đói, rét rõ rệt. Thực hiện mô hình này, ngay sau khi thu hoạch lúa mùa, người dân chủ động những ngày có nắng, phơi khô rơm rồi cất trữ trong kho hoặc trên gác mái cho trâu, bò đủ lượng rơm, cỏ khô dự trữ cho mỗi con trâu, bò tối thiểu từ 200 kg/con trở lên.

Cắt cỏ cho trâu, bò

Ở huyện Mường Khương, mô hình "Một chuồng nuôi nhốt, một kho rơm" được nhiều hộ nuôi gia súc trong huyện, xã thực hiện nhiều năm nay, người dân chuẩn bị đầy đủ lượng thức ăn dự trữ cho đàn trâu, bò trước khi mùa đông đến. Xã Pha Long có tổng đàn đại gia súc trên 1.200 con, đây là địa phương có quy mô đàn gia súc lớn của huyện Mường Khương. Tuy nhiên đây cũng là xã có thời tiết mùa đông vô cùng khắc nghiệt, có năm nhiệt độ xuống thấp tới 3-4 độ C, tránh tình trạng trâu, bò bị chết đói, chết rét do thiếu thức ăn.

Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia, Đài khí tượng Thủy văn tỉnh Lào Cai, thời tiết mùa Đông Xuân năm 2021-2022 tại Lào Cai diễn biến rất phức tạp, khó lường; hiện tượng thời tiết cực đoan diễn ra với tần xuất nhiều hơn. Mức độ rét đậm, rét hại xuất hiện sớm, có thể xuất hiện 12-14 đợt không khí lạnh tràn vào nước ta. Trước tình hình đó, UBND tỉnh Lào Cai chỉ đạo các sở, ngành và chính quyền địa phương chuẩn bị sẵn nguồn lực, chủ động các phương án ứng phó, chủ động phương án phòng, chống rét cho cây trồng, vật nuôi vụ đông - xuân năm 2021 - 2022. Hiện nay, tổng số hộ chăn nuôi gia súc lớn toàn tỉnh Lào Cai xấp xỉ 45.000 hộ; tổng đàn gia súc lớn đạt 130.282 con. Trong đó, đàn trâu gồm 100.936 con; bò 22.901 con; đàn ngựa 6.445 con. Số đầu gia súc lớn bình quân là 2,9 con/hộ.

Tỉnh Lào Cai đã yêu cầu các địa phương thực hiện di chuyển gia súc chăn thả trong rừng về nuôi nhốt trước tháng 11/2021, đảm bảo các điều kiện phòng, chống rét; không nên nuôi lưu đàn quá lâu nhằm giảm bớt khó khăn cho việc phòng chống đói, rét; tăng cường chế độ nuôi dưỡng, đảm bảo khẩu phần ăn đủ dinh dưỡng đảm bảo sức khỏe cho gia súc để chống rét và dịch bệnh. Theo thống kê của Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lào Cai Đỗ Văn Duy cho biết, số hộ chăn nuôi có chuồng trại đảm bảo phòng chống rét là 34.332 hộ, chiếm 76,34%; số hộ có chuồng tạm chưa bảo đảm phòng chống rét 8.937 hộ, chiếm 19,87%; số hộ không có chuồng trại 1.702 hộ, chiếm 3,8%, trong đó hộ còn thả rông gia súc 404 hộ, chiếm 0,8% tổng số hộ chăn nuôi gia súc lớn.

 Tổng diện tích cỏ trồng, cây thức ăn toàn tỉnh đạt gần 3.000 ha; sản lượng ước đạt khoảng 700 nghìn tấn, đáp ứng trên 50% nhu cầu thức ăn xanh cho đàn gia súc lớn, tăng gần 20% so với năm 2015. Theo đó, trên 51% số hộ dự trữ đủ nhu cầu thức ăn thô xanh (dự trữ trên 200 kg thức ăn/con), trên 38% số hộ dự trữ dưới 200 kg thức ăn/con, chỉ còn gần 10% số hộ chưa thực hiện dự trữ thức ăn cho gia súc lớn.

Với sự vào cuộc tích cực của các cơ quan chuyên môn, chính quyền địa phương, tích cực, chủ động tuyên truyền cho người chăn nuôi đã thay đổi thói quen chăn thả giông, phải ý thức chuẩn bị dự trữ thức ăn cho gia súc, sự chủ động của người dân, trong những năm qua, số lượng trâu, bò bị chết đói, chết rét của Lào Cai trong mùa đông đã giảm. Tuy nhiên, theo khuyến cáo của ngành nông nghiệp, trước những diễn biến phức tạp của thời tiết năm nay, các địa phương không được chủ quan, lơ là, cần thực hiện tốt các biện pháp phòng, chống đói, rét, áp dụng đồng bộ các biện pháp bảo vệ đàn gia súc trong mùa đông./.