Xuôi theo quốc lộ 70 chúng tôi đến thăm mô hình trồng đào hộ gia đình anh Trần Xuân Hoàn thôn Thái Vô xã Xuân Quang huyện Bảo Thắng, trước mắt chúng tôi là  một vườn đào mênh mông với đủ loại, to, nhỏ, cao thấp, kiểu dáng khác nhau khá bắt mắt, giúp gia đình anh có thu nhập tới hàng tỷ đồng/năm

        Khởi nghiệp từ 2 bàn tay trắng

     Qua cuộc trò chuyện với chúng tôi anh cho biết: Anh sinh năm 1972, trong một gia đình hoàn cảnh vô cùng khó khăn, có tới 6 anh, chị, em nhưng  mình anh là con trai và cũng là con cả trong gia đình, với hoàn cảnh đó anh học đến lớp 8 rồi nghỉ để phụ giúp bố, mẹ, có thêm thu nhập, ngoài việc làm nương rẫy trồng sắn, ngô, mía ra những ngày nông nhàn anh tranh thủ đạp xe hàng chục km, đi rong ruổi khắp các thôn bản, tiền lãi được mua thêm gạo nuôi các em ăn học, ngày đó ruộng trồng lúa ít lắm có 400 m2 (hơn 1 sào) gia đình 8 khẩu mỗi khẩu tiêu chuẩn chỉ được 50 m2.

Vườn đào xuân nhà anh Trần Xuân Hoàn thôn Thái Vô xã Xuân Quang huyện Bảo Thắng

    Về chuyện bén duyên với cây đào cảnh, qua lần đi tiêm phòng chó dại ở thành phố Lào Cai.

    Anh Hoàn nhớ lại cách đây lại 24 năm về trước,  ngày 23 tháng 12 âm lịch (gần tết) năm 1997 anh bị chó cắn, chẳng biết có phải cho dại hay không nhưng khiến bố, mẹ rất lo lắng,  nên anh lên tận thị xã Lào Cai nay là thành phố Lào Cai tiêm phòng, việc đi lại cùng rất vất vả, ngày nào kiếm được tiền thì bắt xe chạy từ Lục Yên, tỉnh Yên Bái lên Lào Cai, với giá vé 2.000 đồng/Lượt, ngày nào không có tiền anh đạp xe với quãng đường 45 km lên Lào Cai, tại đây anh được chứng kiến những người ở dưới xuôi chở đào, các loại hoa, cây cảnh lên, từ Trung Quốc sang bán, anh lân la tìm hiểu, họ chào mời bán với giá 100 nghìn đồng/cây, mặc dù rất thích nhưng anh nghĩ: Với số tiền lớn như vậy làm gì có mà mua. Sau  đó mỗi lần đi bán kem ở các thôn bản hễ có cây đào nhỏ mọc hai bên đường anh đánh về trồng, chăm bón,  ngày qua ngày anh gom được 50 cây, lần đầu tiên có người hỏi mua, anh bán 1 cây đẹp nhất với giá 30.000 đồng, số tiền tuy ít ỏi nhưng là động lực để anh bước tiếp xa hơn.

    Đặc tính của cây đào địa phương, hoa nhỏ, không đẹp bằng giống đào Nhật Tân, để có giống đào Nhật Tân hàng năm cứ vào dịp gần tết anh lại đạp xe lên Lào Cai, chờ các xe đào từ xuôi lên khi họ tháo rỡ hạ cây xuống có những đoạn cành gẫy anh lại nhặt nhạnh về chọn mắt ghép với cây đào giống địa phương, sau nhiều lần cắt ghép thất bại, anh tích lũy được kinh nghiệm nên việc cắt ghép đào rồi cũng thành công, anh cười và nói tiếp: “Bao nhiêu vất vả cây đào cũng không phụ công anh”. 

Khách hàng mua đào đón tết Nguyên đán tại vườn nhà anh Trần Xuân Hoàn

    Với quyết tâm, khát vọng vươn lên làm giàu từ cây đào cảnh, qua nghe  đài anh biết ở Bắc Hà có trại nhân giống đào, anh đạp xe đến tận nơi tìm hiểu nhưng lại được người ta giới thiệu lên Si Ma Cai, tại đây  anh mua 100 cây đào giống địa phương giá 500 đồng/cây  về chăm bón, cắt tỉa, tạo dáng,  gần tết có người đến tại nhà mua 50 cây với giá 50.000đ/cây, có được số tiền  2.500.000 đồng  anh mừng lắm,  vốn là người có sở thích chơi cây cảnh từ hồi còn nhỏ, bên cạnh việc phát triển cây đào hàng ngày anh lên rừng tìm  kiếm  những gốc cây sung mang về sau một thời gian được anh chau chuốt, cắt, tỉa  tạo hình dáng, thổi hồn vào cây để trở thành một tác phẩm đẹp, hội đủ cả: trí tuệ, công sức, sự tỷ mỷ, khéo léo của một người vừa biết làm, vừa biết chơi cây cảnh, ngày ấy có những cây anh bán được 800 nghìn đồng. Tưởng chừng như mọi việc trở nên dễ dàng hơn khi có chút tiền vốn trong tay, anh đi Sa Pa, mạnh dạn đầu tư mua hàng chục gốc đào to, già về cắt ghép, do chưa nắm bắt được hết đặc tính của cây đào nên sau một thời gian đào chết dần, năm đó  thiệt hại hàng trăm triệu đồng, qua mỗi lần thất bại anh lại tích lũy được kinh nghiệm và có thêm niềm tin, sự lạc quan vào chính bản thân để vững vàng hơn trong phát triển nghề trồng cây đào cảnh.

    Thu nhập từ 800 triệu đến 1 tỷ đồng/năm

    Gia đình anh mạnh dạn chuyển đổi diện tích trồng lúa, trồng mía, sắn kém hiệu quả sang trồng đào với 3000 cây trên diện tích khoảng 3 ha. Qua nhiều năm miệt mài với cây đào cảnh, cứ vào dịp tháng 10, 11 hàng năm lượng khách gần, xa đến đặt mua đào tại nhà ngày càng tập nập hơn; ngoài  ra anh còn nhận chăm sóc đào thuê sau dịp tết nguyên đán trừ chi phí còn  trên 100 triệu đồng.

    Thấm nhuần câu tục ngữ ông cha ta ngày xưa lưu truyền lại “Đi một ngày đàng học một sàng khôn” anh thường xuyên làm bạn với chiếc xe máy đi khắp đó đây tìm giống đào mới, đồng thời học thêm kỹ thuật, cắt ghép tạo dáng... cho các loại cây cảnh trong đó có cây đào. Về làng Nhật Tân Hà Nội nơi nổi tiếng trồng đào của cả nước, anh mua được giống đào Thất Thốn, là một loại đào cảnh cổ, được nhiều người yêu thích, có giá trị kinh tế cao hơn so với các giống đào anh đã có; đặc tính đào Thất Thốn chỉ trồng và phù hợp với những nơi có nhiệt độ thấp, tận dụng lợi thế khí hậu ở địa phương anh liên kết với một số hộ nông dân sinh sống ở Sa Pa đưa giống đào Thất Thốn lên trồng và cùng hưởng lợi.

    Đi lên từ mô hình trồng cây đào cảnh, mấy năm gần đây bình quân thu nhập của gia đình trừ chi phí còn lãi 800 triệu đồng, có năm thu nhập được 01 tỷ đồng, có tiền anh đầu tư mua 6000 m2 đất vườn, đất ruộng để mở mang diện tích trồng đào; mua 18 m đất mặt đường quốc lộ 70, đầu tư 1,2 tỷ đồng xây dựng  ngôi nhà khang trang, có cuộc sống hạnh phúc, sum vầy cùng bố, mẹ anh đã trên 80 tuổi, vợ và 2 con, người con lớn xây dựng gia đình, có công việc làm riêng, dự định trong thời gian tới ngoài việc duy trì diện tích trồng đào cảnh đã có, với diện tích 2 ha đất đồi còn lại của gia đình anh phát triển trồng thêm cây quế.

     Anh Hoàn chia sẻ cây đào cảnh là loại cây khó tính đối với đất trồng không được quá khô, không úng nước, thường xuyên theo dõi, điều chỉnh kịp thời; việc chọn đất, chọn giống, chăm sóc đã khó nhưng xử lý để đào nở hoa đúng dịp tết nguyên đán còn khó hơn, đòi hỏi người trồng phải kiên trì và tích lũy kinh nghiệm, xử lý đúng thời gian, hiện nay để xử lý cho đào ra hoa chủ yếu bằng cách tuốt lá, thời gian tuốt lá phụ thuộc vào điều kiện thời tiết và tình hình sinh trưởng của cây; nếu thời tiết nắng, ấm tuốt lá vào trung tuần tháng 11 âm lịch, thời tiết lạnh tuốt lá vào thời gian sớm hơn; thường xuyên kịp thời phát hiện các loại sâu bệnh như sâu cuốn lá, nấm thân cây, vàng lá, thối rễ, chăm sóc tốt thì tạo ra các cây đẹp có giá trị cao hơn nhiều so với những cây bình thường.

    Trồng đào cảnh mang lại hiệu quả kinh tế cao, anh truyền đạt kinh nghiệm của mình cho nhiều hộ khác trong và ngoài thôn để họ làm theo, hiện nay trong thôn nơi anh sinh sống có tới 20 hộ trồng đào đã tạo việc làm cho hàng chục lao động; gia đình anh giúp đỡ 02 hộ nghèo về vốn để đầu tư vào chăn nuôi, tạo việc làm thường xuyên cho họ có thêm thu nhập, cải thiện đời sống vật chất, tinh thần, góp phần giữ vững và nâng cao tiêu chí thu nhập trong xây dựng nông thôn mới ở địa phương.

     Anh Trần Xuân Hoàn nhiều năm liền đạt danh hiệu hộ sản xuất kinh doanh giỏi các cấp; anh vinh dự được nhận Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai giai đoạn 2015-2020.

    Chia tay anh, tôi mong sao trong những năm tới Lào Cai ngày càng có nhiều mô hình tiêu biểu về trồng các loại hoa, cây cảnh nói chung, cây đào cảnh nói riêng, được phát triển cả về chiều rộng lẫn chiều sâu; để mỗi dịp tết đến xuân về nông dân Lào Cai có nhiều sản phẩm đặc sắc bán ra thị trường sánh ngang cùng với các sản phẩm ở trong và ngoài nước, thu hút đông đảo người Việt Nam mua hàng Việt Nam.